Het jaar van de Art nouveau in Brussel
Brussel, hoofdstad van de Art nouveau 2023 heeft een ambitieus programma klaar en wil Brussel bevestigen als hoofdstad van de art nouveau.
In 1893 werd in Brussel Huis Tassel ingehuldigd, een iconisch bouwwerk van Victor Horta en tevens het eerste gebouw in art-nouveaustijl.
Vandaag telt Brussel ettelijke gebouwen, meubels, objecten en kunstwerken die verband houden met de art nouveau. Ter gelegenheid van de 130e verjaardag van de art nouveau in Brussel heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest beslist om een heel jaar te wijden aan deze kunststroming.
urban.brussels, visit.brussels en hun partners staan samen in voor een uitgebreid, toegankelijk en inclusief programma voor Art Nouveau Brussels 2023. Onder leiding van, Paul Dujardin, curator van Art Nouveau Brussels 2023 zetten alle actoren al maanden hun beste beentje voor om een uitvoerig en gevarieerd programma samen te stellen.
In de loop van de 12 maanden van 2023 zullen er talloze evenementen worden georganiseerd om bezoekers uit binnen- en buitenland in vervoering te brengen. Het programma zal belangrijke erfgoedelementen onder de aandacht brengen via een vernieuwd en uitgebreid museumaanbod, talrijke groots opgevatte tentoonstellingen, feestelijke evenementen, rondleidingen, lezingen, publicaties en internationale samenwerkingen.
In 2023 zal dit pareltje van de art nouveau opnieuw de deuren openen. Huis Hannon is van de hand van Jules Brunfaut, die het ontwierp in opdracht van Edouard Hannon, kunstliefhebber en verzamelaar. Het huis heeft een majestueuze architectuur, prachtig meubilair en uitzonderlijke decoratie. Op de eerste verdieping van het gebouw zal er gedurende een aantal maanden een tijdelijke tentoonstelling te zien zijn over de Belgische stromingen van de art nouveau (Hankar, Serrurier-Bovy en van de Velde). Een nieuw art-nouveauparcours in het Museum Kunst & Geschiedenis.
De juwelierszaak Wolfers, die door Victor Horta werd ontworpen, werd reeds in ere hersteld in het Museum Kunst & Geschiedenis. In datzelfde museum zullen twee nieuwe zalen aan de 19e en de 20e eeuw worden gewijd waar, vanaf de herfst van 2023, een parcours in het teken van de art nouveau zal staan. In dit parcours zullen verschillende uitzonderlijke stukken te bezichtigen zijn, waaronder de befaamde wintertuin die Victor Horta voor Jean Cousin ontwierp.
Het Huis Van Eetvelde werd gebouwd door Victor Horta en is een uitzonderlijk gebouw dat tevens op de werelderfgoedlijst van de UNESCO is opgenomen. Het is opgedeeld in twee entiteiten en het linkerdeel werd recent verworven door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met de bedoeling er een art-nouveau-interpretatiecentrum op te richten: een plaats van dialoog met hedendaagse creaties, maar ook een ruimte voor onderzoek en debat, waar onder meer de banden met de Belgische kolonisatie in vraag kunnen worden gesteld. Huis Van Eetvelde heeft trouwens een strategisch gunstige ligging om tijdens het Jaar van de art nouveau als infopunt te fungeren. Het publiek zal meermaals per week toegang krijgen tot het Huis en er zullen heel wat activiteiten, zoals lezingen en workshops, plaatsvinden. De bezoekers zullen bovendien het voormalige kantoor van Edmond Van Eetvelde kunnen bewonderen. Zij zullen aan de hand van een tentoonstelling waarin de hoogtepunten van deze stroming wordt geschetst en de verbanden met de kolonisering worden toegelicht, meer kunnen leren over de Brusselse art nouveau.
- Grote feestelijke evenementen
Grote evenementen zoals het Bright Festival (van 16 tot 19 februari) en het Irisfeest (6 en 7 mei) krijgen voor de gelegenheid een art-nouveautoets. Het BANAD Festival (van 11 tot 26 maart) en de Heritage Days (16 en 17 september), twee evenementen die het publiek willen laten kennismaken met emblematische locaties, werken nog volop aan hun programmering. Talloze andere events zullen de art nouveau in de kijker plaatsen, zoals de BRAFA (januari), Lente op de begraafplaatsen (mei) en het ARTONOV-festival (oktober).
Iconische gebouwen en collecties die het hele jaar door toegankelijk zijn Heel wat gebouwen en collecties zullen occasioneel te bewonderen zijn, maar een tiental zal het ganse jaar door publiek ontvangen. Dit is bijvoorbeeld het geval voor zeven meesterwerken van Victor Horta: het Hortamuseum, Huis Solvay, Huis Van Eetvelde, Huis Autrique, het Stripmuseum, het Paviljoen der Menselijke Driften en de juwelierszaak Wolfers Frères, toegankelijk gemaakt in het Museum Kunst & Geschiedenis. In twee andere musea zullen bezoekers uitzonderlijke architectuur en collecties kunnen aanschouwen, namelijk het Muziekinstrumentenmuseum en het Fin-de-Siècle Museum. Het Huis Cauchie en het Huis Hannon – beide musea – zullen een beeld geven van het dagelijkse leven van kunstenaars en verzamelaars van die tijd.
- Tentoonstellingen
Art Nouveau Brussels 2023 zal het werk van Victor Horta opnieuw in vraag stellen, onder meer via de tentoonstellingen "Victor Horta and the Grammar of Art nouveau" in BOZAR en "Victor Horta versus Art nouveau. Horta’s vocabulary" in het Hortamuseum (van maart tot december), evenals via een interactieve fysiek-digitale ervaring rond de gevelstenen van het Huis Aubecq. Het Stocletpaleis, een iconisch Brussels gebouw, zal in het kader van de expo "Josef Hoffmann. Beyond Beauty and Modernity" in het Museum Kunst & Geschiedenis in de schijnwerpers worden geplaatst.
Onze partners grijpen de kans om de thematiek door een andere bril te bekijken. Ze doen dit door hun collecties onder de aandacht te brengen en ze vanuit een originele invalshoek te belichten. Ziehier een overzicht van de andere tijdelijke tentoonstellingen: Museum van de Stad Brussel (Broodhuis): "Back to Nature 1900" (van februari tot juni), Association du Patrimoine Artistique: "L'esprit de l'Art nouveau, Photographies de Gilbert De Keyser" (van februari tot april) en "Victor Van Dyck, Peintre-décorateur (1862-1943)" (van mei tot juli), CIVA: "The Unmade Pavilion" (voorlopige titel) (van maart tot september), Huis Autrique: "Privat Livemont et le règne du végétal" (van maart 2023 tot januari 2024), BELvue museum en Koning Boudewijnstichting: "Les ténors de l’Art nouveau" (voorlopige titel) (van mei tot oktober), Design Museum: "Resonanties.
Ontmoeting tussen Art Nouveau en plastic design." (van september 2023 tot januari 2024), Belgisch Stripmuseum: "Strips en art nouveau" (van september 2023 tot januari 2024), MAD: "Jaime Hayon" (van september 2023 tot januari 2024), Train World: "Horta, Van de Velde & Friends" (van oktober 2023 tot juni 2024) en "De l’Art nouveau à la Mode" van het Mode & Kant Museum in het Hortamuseum (van november 2023 tot januari 2024). Tot slot geven we mee dat de Sint-Gorikshallen hun volledige jaarprogramma zullen toespitsen op de art nouveau en uiteenlopende activiteiten rond diverse thema's aanbieden.
Verder zullen zij meerdere tentoonstellingen verwelkomen waarin uiteenlopende aspecten van de art nouveau aan bod komen. We lichten al een tipje van de sluier op: "Art Nouveau on Display" wordt de eerste expo die van januari tot april zal lopen. Andere locaties zullen eveneens deelnemen aan het art-nouveaujaar door bijvoorbeeld werken van hun collecties uit te lenen (de KBR, het Design Museum Gent, het Museum van Elsene enz.).
- Rondleidingen, lezingen, workshops en publicaties
In de loop van het jaar zullen verschillende cultuurspelers (musea, gemeenten, gidsenverenigingen en andere organisaties) rondleidingen in het gewest, in gebouwen (privéwoningen, scholen enz.) en op werven organiseren. In de marge van tentoonstellingen en in het kader van jaarprogramma's zullen talrijke lezingen plaatsvinden, waaraan diverse partners zullen meewerken. Voorts worden er meerdere publicaties voorbereid.
- Een programma dat voor iedereen toegankelijk is
Het programma besteedt sowieso aandacht aan inclusie en toegankelijkheid. Daarnaast zullen een aantal initiatieven zich specifiek op bepaalde doelgroepen richten. We denken aan scholen, slechtzienden en personen met een beperkte mobiliteit.
- Brussel, startpunt van het wereldwijde art-nouveaunetwerk
Een aantal Belgische steden en instellingen werken mee aan dit art-nouveaujaar. Ze beschikken over erfgoed dat hen aan de Belgische hoofdstad linkt, wat het mogelijk maakt de positie van Brussel op het kruispunt van invloeden, creaties en initiatieven te versterken. Buiten onze grenzen, ten slotte, is er eveneens een zeer sterke wil om mee te doen.
Talloze internationale delegaties zijn dan ook betrokken en zij belichten dankzij tentoonstellingen en ontmoetingen de verbindingen tussen hun land van oorsprong en de Brusselse art nouveau. Tijdens het Jaar van de art nouveau zullen de 18 steden die lid zijn van het RANN (Réseau Art Nouveau Network), waarvan Brussels stichtend lid is, hun art-nouveauerfgoed ter gelegenheid van diverse events voorstellen.
- Aangepaste Art Nouveau Pass
In 2023 doet de Art Nouveau Pass mee met het programma. Er zijn kortingen voor tijdelijke tentoonstellingen en art-nouveaugerelateerde rondleidingen.
- Lichtplan om emblematische gebouwen in de spotlights te plaatsen
Samen met Sibelga zal het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de gevels van vijf emblematische Brusselse art-nouveaugebouwen – letterlijk – in de spotlights te plaatsen: Huis Solvay, Huis Hannon, het Hortamuseum, Huis Cauchie en Huis Van Eetvelde.
