De Belgische delegatie, waarvan Urban deel uitmaakt, is sinds 2021 verkozen lid van het Werelderfgoedcomité van UNESCO. Ze speelde een belangrijke rol tijdens de 47e sessie van het comité, die van 6 tot 16 juli 2025 in Parijs werd gehouden, als ondervoorzitter van het comité.
Met 196 lidstaten is de Conventie voor de bescherming van het cultureel en natuurlijk werelderfgoed, die werd aangenomen op 16 november 1972, de meest geratificeerde UNESCO-conventie ter wereld.
Tijdens die sessie van het comité werden 322 beslissingen genomen, waaronder 26 nieuwe inschrijvingen op de Werelderfgoedlijst (en 4 niet-inschrijvingen), 3 schrappingen van de lijst van goederen in gevaar en 249 beslissingen over het toezicht op en het behoud van ingeschreven sites.
Dat wereldwijde programma brengt honderden mensen op vijf continenten op de been om de verbintenissen van de deelnemende landen om het erfgoed van de mensheid te vrijwaren, na te komen.
Vier jaar mandaat voor België
België, dat in 2021 werd verkozen tot lid van het comité, heeft een actieve rol gespeeld tijdens zijn mandaat, dat in december 2025 zal eindigen op de 25e Algemene Vergadering van de Werelderfgoedconventie van 1972.
○ Een erkende en actieve delegatie
In de loop van haar mandaat heeft de Belgische delegatie, bestaande uit erfgoedexperts uit de drie gewesten en Belgische diplomaten bij UNESCO, een stevige reputatie opgebouwd door actief deel te nemen aan debatten en compromissen te zoeken als pragmatisch lid van het comité. België heeft vaak een beslissende rol gespeeld in de beslissingen en heeft blijk gegeven van een houding die de beginselen van de conventie hoog houdt.
○ De rol van het comité en de adviesorganen
De beoordeling van de uitzonderlijke universele waarde, integriteit, authenticiteit en vrijwaringsmaatregelen vormt de kern van het werk van het comité, dat wordt ondersteund door de beoordelingen van de adviesorganen: de International Council on Monuments and Sites (ICOMOS), voor cultureel erfgoed, en de International Union for Conservation of Nature (IUCN), voor natuurlijk erfgoed.
○ Wereldwijde uitdagingen, middelen en beperkingen
Dit jaar waren er verschillende gevoelige dossiers die vragen opriepen over het beheer, de criteria van de conventie en de authenticiteit van het erfgoed, waarvan het begrip kan verschillen naargelang de regio in de wereld. De groep Afrikaanse landen, die lange tijd op de achtergrond bleef, treedt steeds meer op de voorgrond, waardoor ook meer aandacht komt voor immaterieel erfgoed in verband met het gebruik van natuurlijk en bouwkundig erfgoed, en voor de betrokkenheid van inheemse gemeenschappen bij alle processen.
Bepaalde situaties, met name in conflictgebieden of bijzonder kwetsbare gebieden, zijn ook delicaat om te beheren, zoals in Palestina, Congo of Oekraïne. Dit jaar heeft het comité een recordaantal van 249 beslissingen genomen met betrekking tot de zorgwekkende staat van behoud van ingeschreven goederen.
Met bijna 1.500 goederen op de lijst blijven de menselijke en financiële middelen voor de conventie, de opvolging van de sites en het beheer ervan ontoereikend, waardoor de teams voortdurend onder druk staan. Fundamenteel werk op het gebied van registratiestrategie, duurzame ontwikkeling en financiering is daarom ook een belangrijk onderdeel van het werk van het comité.
○ Hoogtepunten van het Belgische mandaat
Tijdens haar mandaat heeft de Belgische delegatie een aantal belangrijke momenten meegemaakt, waaronder:
- in 2023: transnationale inschrijving van de “herdenkingsplaatsen en begraafplaatsen van de Eerste Wereldoorlog” (Frankrijk/België) op de Werelderfgoedlijst;
- in 2024: benoeming van de afgevaardigde van Wallonie-Bruxelles International tot rapporteur voor de 46e sessie van het comité in New Delhi;
- ook in 2024: steun voor de inschrijving van de Palestijnse site van Sint-Hilarion in Gaza en verschillende Oekraïense sites op de lijst van werelderfgoed in gevaar.
België zetelde voor de tweede keer in dit prestigieuze comité, na een eerste succesvolle deelname van 1999 tot 2003.
26 nieuwe sites ingeschreven op de Werelderfgoedlijst
Ter gelegenheid van de 47e sessie van het comité werden 26 nieuwe sites ingeschreven op de Werelderfgoedlijst, als erkenning van hun uitzonderlijke universele waarde en de relevantie van hun beheer.
Die sites omvatten plaatsen die symbolisch zijn voor de geschiedenis van kunst en architectuur, zoals de Minoïsche paleiscentra op Kreta, de megalithische uitlijningen van Carnac in Bretagne en de kastelen van koning Ludwig II van Beieren, maar ook sites die van groot belang zijn voor het wereldgeheugen, zoals de herdenkingsplekken van de Khmer in Cambodja, het paleolandschap van Faya in de Verenigde Arabische Emiraten en het cultuurlandschap Murujuga in Australië.
Sommige medewerkers van Urban werden geraadpleegd om hun expertise in te brengen bij de analyse van deze dossiers, via de internationale beroepsorganisaties waarvan zij lid zijn (ICOMOS en IUCN), wetenschappelijke adviseurs van UNESCO bij de implementatie van de Werelderfgoedconventie van 1972.
Belgische initiatieven om ons werelderfgoed te beschermen
Tijdens de 47e sessie van het comité werden ook verschillende initiatieven gelanceerd door de Belgische entiteiten (Wallonië en Vlaanderen), waaronder twee grote projecten voor de opvolging en het beheer van sites:
- UNESCO Sites Navigator: een uitgebreide monitoringtool voor het visualiseren van de geverifieerde en geogerefereerde grenzen van UNESCO-werelderfgoederen, biosfeerreservaten en wereldwijde geoparken.
- World Heritage and Renewable Energy: een nieuwe gids voor wind- en zonne-energieprojecten in een werelderfgoedcontext, gericht op het verzoenen van het behoud van goederen met de ontwikkeling van hernieuwbare energie.
Ontdek er nog meer over
Internationaal erfgoed in Brussel
Maak van de gelegenheid gebruik om onze Brusselse parels, die op de UNESCO-werelderfgoedlijst staan, opnieuw te ontdekken, zoals verschillende meesterwerken van Victor Horta, het Stocletpaleis, het Zoniënwoud en natuurlijk de iconische Grote Markt van Brussel.
Ons immaterieel erfgoed wordt ook erkend
Naast het cultureel en natuurlijk werelderfgoed wordt ook het immaterieel erfgoed erkend, dankzij de conventie voor de bescherming van het immaterieel cultureel erfgoed, aangenomen op 17 oktober 2003 en momenteel geratificeerd door 163 landen.
Herontdek het immateriële erfgoed van Brussel dat op de lijst van UNESCO staat, waaronder de laatste toevoeging: de kermiscultuur in Frankrijk en België.
Twee andere symbolen van het Brusselse erfgoed staan ook op de lijst: de traditie van de bloementapijten en de Brusselse stangpoppen.
